“We moeten te veel, we willen te veel en we verwerken te weinig.”
Alles is energie. Ook al die pijn, al die onderdrukte emoties, alle trauma momentjes in je leven die te intens waren voor je zenuwstelsel…het slaat zich allemaal op in je lichaam, als energie. Als blokkades die uiteindelijk ziektes worden, wanneer we ze geen aandacht geven. En dat laatste, dat zijn we een beetje vergeten in onze Westerse wereld.
Als je mij zou vragen waarom de burn-out onze maatschappij beheerst, dan zou ik in 1 zin een heleboel jaren aan “evolutie de verkeerde kant op” samenvatten als: “We moeten te veel, we willen te veel en we verwerken te weinig.”
Daar zitten dan al die emoties, al die gevoelens die we geen aandacht kunnen geven, opgeslagen in ons lichaam omdat we niet meer weten hoe we überhaupt moeten voelen. Waar het ons zenuwstelsel verstoort, tot we uiteindelijk last krijgen van angst en spanningsklachten, van anxiety, woede aanvallen of chronische ziekten. En natuurlijk de burn-out. Dat is wat er mis is met onze wereld. Onze oh zo normale maatschappij.
We kunnen er misschien weinig aan doen als individu; dit is onze wereld en het is ons “normaal”. We moeten werken, geld verdienen om onze rekeningen te betalen anders staan we op straat met ons gezin. En dan? Het is tijd voor een collectieve verschuiving, een andere manier van leven, van kijken naar waar we staan en hoe we de “mythe van normaal” hebben gecreëerd. Die zin heb ik niet zelf bedacht, deze komt van Dr. Gabor Maté, een held op het gebied van trauma. Ik heb nog niet al zijn boeken gelezen maar gelukkig spreekt hij vaak en duidelijk zodat de boodschap redelijk snel en makkelijk landt…vooral als je het zelf ook exact zo voelt.
Toen ik “trauma” nog een groot woord vond en zo bang was voor alles wat er in mijn lichaam en geest (en zenuwstelsel) gebeurde, stelde mijn therapeute me fijn gerust met een zin die ik voor altijd zal onthouden…en ik heb er nog wat aan toegevoegd: “trauma is niets meer dan emoties en gevoel dat vastzit in je lijf omdat het toen te overweldigend was. Als je nu op een andere manier bij die gevoelens kunt blijven, bij die energie, dan kun je het langzaam helen”.
We denken bij trauma direct aan grote, externe situaties zoals oorlogen, verkrachtingen, geslagen worden…maar trauma is zoveel meer en tegelijkertijd dus ook zoveel minder dan dat. Het is niet wat er extern gebeurt, maar wat er intern, in jou gebeurt, omdat je op dat moment niet kunt dealen met wat er extern gebeurt. Dat is trauma.
Waar ik dat heb gelezen, weet ik helaas niet meer maar Mr. Gabor zal er vast wat mee te maken hebben…want dit geeft dus aan hoe klein het kan zijn, en dus zoooo groot. Als je je als kind niet begrepen voelt, ga je je anders gedragen om je veilig te voelen en om te gaan met de situatie. Dat is ook trauma. Dat is hoe patronen ontstaan, manieren om om te gaan met de wereld om je heen, die niet helemaal snapt wie jij bent en wat jij nodig hebt.
Patronen die je veel hebben geholpen maar je nu niet meer dienen omdat je nu volwassen bent en beseft dat het zo helemaal niet “normaal” is. Het is een beschermingsmechanisme dat jij in het leven hebt geroepen om het zo voor jou draaglijk te maken om te leven in de omgeving waar je was.
Dat hoeft allemaal niet zo vreselijk te zijn. Het is juist schitterend als je het inziet, want dat is de enige manier om het te veranderen en jezelf te helen van wonden waarvan je niet eens wist dat je ze had. Die je persoonlijkheid hebben gevormd. Waarvan je denkt “dat ben ik nou eenmaal”. Je perfectionisme, je manieren van doemdenken voordat er überhaupt iets gebeurt zodat je altijd “voorbereid bent” en het “aan kunt”. Het piekeren en natuurlijk het “people pleasen”, wat zoveel meer is dat alleen maar te vaak “ja” zeggen als je “nee” bedoelt.
Het is zelfs in nieuwe modellen zoals mijn favoriete Polyvagaal Theorie een element in het zenuwstelsel, naast kalm (ventraal), fight/fligt (need I say more?) en dorsaal (doodmoe). Het heet “fawn” en het komt in het kort neer op volledig aan de kant zetten wie jij bent en wat jij nodig hebt om maar liefde en goedkeuring te ontvangen, zodat er voor je gezorgd wordt en je veilig bent. Want als ze je aardig vinden, dan ben je veilig, dan wordt er voor je gezorgd. Als je dit leest, begrijp je vast direct hoe erg het is om daarin vast te zitten, want je zet je eigen Ik volledig aan de kant om maar liefde en veiligheid te krijgen…ietsje meer dan “ja” zeggen als je “nee” bedoelt dus. En lastig om langzaam anders tegaan doen want elke keer dat je voor jezelf kiest, voelt dat onwijs onveilig…en dat is dan zelfs pas als je Stap 1 al kunt: eindelijk gaan inzien wie jij dan bent, onder al dat pleasen.
Dat was ik. En een heleboel flight/flight in een latere fase van mijn leven. Freeze ontbreekt dan nog, daar heb ik ook flink wat tijd gespendeerd; een standje “alles ietwat uit”. Alles was daar voor mij vooral heel kalm, emoties kwamen er niet echt helemaal door. Ik voelde wel maar niet “echt”. Alleen wat ik koos te voelen. Het was voor mij een stille, afgesloten staat en dus ook heel veilig. En gecombineerd met “flight/flight” leidde ik honderden projecten en afdelingen binnen de multinational waar ik werkte. Want ik ging maar door, voelde geen grenzen en zei altijd “Yes, we can!”. Goede combi en ideaal voor een werkgever…maar het is niet de bedoeling dat je daar je leven leidt. Want je kunt je met niks of niemand echt verbinden.
Daarnaast nog een miljoen redenen natuurlijk; je hoort daar niet te leven. Het is overleven. En dat doen zoveel mensen. Zonder het te weten. Zonder zich daar bewust van de zijn. En dan krijgen we met z’n allen ook nog complimentjes. Want we zijn een echte “powervrouw”, een bikkel die zoveel aankan! Dat is nog het ergste aan onze wereld; we belonen mensen voor “maar doorgaan”, we zien ze als sterk omdat de kwetsbaarheid, de verbinding, het gevoel afgesloten is. Niet helemaal natuurlijk, anders zouden we allemaal zombies zijn en zou er wel iemand aan de bel trekken.
Maar de echte verbinding, je echte ik, die is omringd door een bubbel die ervoor zorgt dat je net niet bij jezelf bent. Heel eenzaam dus eigenlijk. Maar als je zo altijd hebt geleefd, dan weet je niet beter…en als iedereen je dan ook nog eens een “powervrouw” noemt en je ziet als een kick ass chick die alles aankan, tja, dan denk je toch dat je het goed doet zo? En dat wil je graag…nog zo’n beschermingsmechanisme.
Maar dan gebeurt er iets. Iets keihards, waardoor je niet meer kunt ontkennen dat er iets niet klopt. Een paar externe factoren vallen samen, een Perfect Storm, zoals een overlijden of iets anders dat je weer eens overweldigd…en dan is het klaar. Je valt om. De burn-out of de ernstige ziekte is daar. Die je tot stilstand dwingt. Als je geluk hebt, dan luister je de eerste keer. Dat doet natuurlijk niemand want we weten dit niet. Deze kennis is niet “normaal”, dit wordt ons op school of later als we ziek zijn en bij de huisarts aan het huilen zijn, niet geleerd. Mij in elk geval niet. Dus ik luisterde pas een paar momentjes (jaren) later. Na wat vechten en vluchten. Maar als je maar blijft vallen, dan komt die bewustwording vanzelf. Als je geluk hebt.
Dan ga je werken aan dat trauma. Aan het helen. Aan aandacht geven aan alle donkere kanten in jezelf die je al die tijd zo goed hebt weten te verbergen…niet bewust natuurlijk. Maar je ontwikkelde alleen de positieve, sterke kanten in jezelf. Want de wereld heeft geen ruimte voor onze zachte, zwakkere kanten. Voor onze kwetsbare delen.
En dat is waar ik nu sta. Nog steeds vallend en opstaand. Nog niet helemaal zien wie ik ben. Begrijpen wat mijn grenzen zijn. Wat mijn hoge gevoeligheid inhoudt. Zo hard werken. Aandacht gevend aan die kwetsbare delen. Aan de delen in mij die al jaren schreeuwen om gezien te worden. Mijns inziens is dat helen. Niet “patronen doorbreken” of “negatieve gevoelens loslaten”. Dat is zo hard. Dat is mijns inziens juist niet de bedoeling. Het mag zacht. Met compassie.
Alles wat je bent zien. Alles wat je bent nu eindelijk aandacht en ruimte geven om er te zijn. Leven met alles wat in je zit. Leren minder hard te werken voor liefde en acceptatie. Langzaam die delen helen die dat nodig hebben. Die het heel erg zwaar hebben gehad om jou steeds overal doorheen te slepen. Die heel blij zijn met het feit dat ze gezien en gehoord worden. Die zo moe zijn van al dat vechten. En heel blij met wat zachtheid. Dat wat de wereld ons niet leert…zacht en mild zijn voor alles wat in je zit. Om die vastzittende energie, die emoties en gevoelens te erkennen. Om ze aandacht te geven en de zachtheid die ze verdienen. Om zo te helen.
Het klinkt zo mooi zo maar ik heb het Godsallemachtig zwaar hiermee en voel me heel alleen in dit proces. Ik weet ook niet of ik de juiste keuzes maak, de juiste dingen doe; hier is niet echt een leraar voor en alles gebeurt vanbinnen. Maar het is het waard. Denk ik. Al die pijn lag in mij en krijgt nu aandacht en er wordt liefde en licht op geschenen, soms met veel angst en paniek en het kost me gigantisch veel energie (en dan vraag ik me alsof af waarom ik zo moe ben ;)). Maar soms is er een kort “ventraal” momentje waarop ik me realiseer waar ik het voor doe.
Om helemaal mezelf te zijn, met al mijn kwetsbaarheden, met genoeg ventrale energie, zodat ik me echt kan verbinden…en echt kan leven vanuit wie ik ben…in plaats van overleven vanuit wie ik dacht dat ik moest zijn.
###