“Observeer & oordeel.”
Mindfulness. You love it or you hate it. Hoe zit dat bij jou? Ben jij al klaar met dit woord? Dat snap ik als geen ander en ik herken je irritatie. Maar als je brein net zo chaotisch, mistig en overprikkeld is als het mijne was, is het dit stukje tekst echt waard. Want vraag je je wel eens af waarom je er direct een oordeel over hebt?
Het is zo’n woord dat te veel gebruikt is, vaak in de verkeerde context, waardoor het nu mensen zoals ik jeuk geeft. Zelfs nu nog, nu ik al vijf jaar “mindful leef”, laat die uitspraak me nog bijna over mijn nek gaan. Het grappige is dat het lijkt alsof het juist de mensen irriteert die het zo hard nodig hebben. Laatst lag ik een blog waarin iemand schreef hoe stom ze het vond, “die hype van het altijd maar moeten genieten van dit moment”. En na jaren van frustratie en mensen willen neerhoeken als ze weer eens suggereerden “ga eens terug naar je adem”, merkte ik dat ik mindfulness verdedigde! Want dat is niet wat het is. Mindfulness is niet alleen “oordeelsvrij moeten genieten van het moment”. En het is al helemaal geen “moeten”. Het is een weldaad voor je overspannen, chaotische lichaam en geest. Het helpt je brein en je bewustzijn op meer manieren dan ik kan uitleggen. Dat moment van verdedigen was bijzonder. Want toen ik in mijn burn-out zat, zag ik het nut er totaal niet van in.
Ik begreep niet hoe “alles met aandacht doen” mij zou kunnen helpen om beter te worden. Waarom zou ik in hemelsnaam mijn aandacht willen vestigen op het vaatdoekje dat over het aanrecht gaat, als dat zo godsallemachtig saai was? Al die zorgen zouden een minuut later toch weer terugkomen. En waarom zou ik me op mijn adem focussen als ik net zo goed bezig zou kunnen zijn met wat er nog allemaal op mijn to do lijstje stond? Het was toch veel nuttiger om mijn tijd te besteden aan nadenken over het cadeautje voor mijn jarige vriendin, of hoe ik het budget voor de volgende marketingcampagne zou verkopen aan onze CEO? Pure tijdsbesparing. Of in de rij van de kassa alvast snel mijn mail checken of een appje beantwoorden, dat scheelt toch tijd? Maar je brein is al zo oververmoeid. Ook als je geen burn-out hebt. Want er zijn al te veel prikkels in ons dagelijks leven.
Je mind heeft die losse momentjes nodig om even te processen wat er allemaal is gebeurd die dag. Dus even kort je aandacht vestigen, puur op wat je aan het doen bent, of dat nou leuk is of niet, of dat nou interessant is of niet, of het nou fijn voelt of niet, helpt je mind verwerken en kalmeren. Als bijkomstigheid merk je dat je je meer bewust bent van wat er dan in jou gebeurt, van wie je bent, wat je doet en waarom je dat doet. En ja, je geniet ook meer van die mooie paddenstoelen langs de weg, die je eerst wellicht niet had gespot.
Vaak wordt mindfulness uitgelegd met een typische foto. Aan de ene kant zie je iemands hoofd ramvol zitten met gedachten over wat er nog moet gebeuren die dag. Aan de andere kant staat een leeg hoofd, met kalme ogen die om zich heen kijken, en blij worden van die paddenstoelen. Daar vind ik dan wat van. Want soms is je hoofd gewoon even ramvol. Dat opmerken en laten zijn zoals het is, is dan ook mindfulness. Je hoeft niks te veranderen, je mag mild kijken naar wat er in je gebeurt. Je “moet” dus niet genieten van alles om je heen. Je merkt op dat je druk bent in je hoofd. “Dit is een vol hoofd”, observeer je. En dat laat je zijn. Tot het weer verandert.
Klinkt simpel he? Maar dat vond ik niet toen ik begon. En “oordeelsvrij” snapte ik al helemaal niet. Zonder oordeel naar iets kijken, wat betekent dat dan? Ik kon er oprecht niet bij. Want ik oordeelde nooit! Ik was juist hartstikke tolerant en zag het goede in iedereen. Wist ik veel dat oordelen veel meer betekent dan dat. Zonder oordeel naar iets kijken, in een ander, in jezelf of in een situatie, wil niets meer zeggen dan dat je in dit moment blijft en laat zijn wat er is. Alle emotie die je voelt, alle gedachten die in je opkomen als je bijvoorbeeld in Jumbo staat en iemand over jouw schouder de koeling in duikt waardoor jij half aan de kant wordt geduwd, komen voort uit jouw verleden. Het heeft weinig tot niks te maken met wat er op dat moment gebeurt. En gedachten en emoties zijn er genoeg op zo’n moment! Kijk daar eens naar. Kijk wat je denkt, wat je voelt. Observeer het.
Naar jezelf kijken, naar situaties kijken en naar jouw (re)acties kijken, zonder te oordelen over wat je denkt of voelt. Of in dit voorbeeld, zonder dan verder te oordelen over “die asociale muts in de Jumbo”. Want je oordeelt toch in eerste instantie. Dat doen we bijna allemaal nog, maar wees mild en oordeel daar dan niet over. Kun je het nog volgen? 😉
Het is steeds blijven oefenen en jezelf naar dit moment halen met je focus. En wat er dan vrijwel natuurlijk gebeurt, is dat je op een later tijdstip gaat onderzoeken waar je gevoel dan vandaan komt en wat het je vertelt over oude patronen of overtuigingen. Wat zo’n situatie met je doet en waarom. Dit geeft je de mogelijkheid om ze te veranderen als je daar behoefte aan hebt. Die combinatie, dat is wat mindfulness is voor mij. Het is bewust leven. Bewustzijn. En naast naar jezelf kijken op een milde, objectieve manier, is het je aandacht vestigen op wat je handen, je hoofd of je lijf op dat moment aan het doen zijn.
Waar mijn uitdaging lag, is dat ik vaak schrok van mijn emoties. En daar oordeelde ik dan weer over. Wat een muts was ik, dat ik bang was van mijn gedachten en gevoel! Mijn versie van mindfulness was in het begin dan ook eerder “observeer & oordeel” in plaats van oordeelsvrij kijken en ervaren. Ik moest het van mezelf natuurlijk ook constant toepassen, de hele fucking dag door. Dus werd ik zo bewust dat het averechts werkte; ik wilde alles aan mezelf “fixen” en het was dodelijk vermoeiend. Dus beginnen met een paar minuten of uren per dag is al voldoende om je brein wat rust te geven. Langzaam opbouwen en leren van mijn fout, zou mijn advies zijn voor anderen zoals ik. Oh, en “fout” is een oordeel…
Natuurlijk is het fijn dat je meer ruimte hebt om te ervaren wat er gaande is, meer ruimte om te genieten van die paddenstoelen langs de weg, maar het geeft je ook meer ruimte in je mind. En jouw volledig overwerkte brein kan die momentjes erg goed gebruiken!
(En, heb je het hartje gespot in de paddenstoel? ;))
###